Vách
ngăn là một bộ phận không thể thiếu cấu thành tạo nên không gian kiến
trúc. Nó được sử dụng phát triển theo trình độ phát triển của khoa học
công nghệ và cũng được sử dụng rộng khắp với nhiều không gian chức năng
khác nhau, phù hợp từng văn hoá vùng miền và quốc gia khác nhau.
Sử dụng vách ngăn lý tưởng trong căn hộ
Vách
ngăn là một bộ phận không thể thiếu cấu thành nên không gian kiến trúc.
Nó được sử dụng từ rất sớm để bảo vệ con người chống lại thiên nhiên
khắc nghiệt, thú dữ, đánh dấu không gian chung - riêng... Vách ngăn được
sử dụng phát triển theo trình độ phát triển của khoa học công nghệ và
cũng được sử dụng rộng khắp với nhiều không gian chức năng khác nhau,
phù hợp văn hoá từng vùng - miền và quốc gia khác nhau.
 |
Ở
Việt Nam, vách ngăn được sử dụng tương đối phong phú bởi nhiều chủng
loại vật liệu khác nhau, từ những vật liệu xây dựng cổ xưa nhất là tre
nứa đến những vật liệu hiện đại như composit, nhôm, kính... Vách ngăn
được nghiên cứu phát triển phong phú dưới các loại hình khác nhau như
vách ngăn cố định mang tính chắc chắn, vách ngăn di động mang tính năng
động, vách ngăn sử dụng chất liệu cứng và mềm, vách ngăn chống nước,
vách ngăn đóng và mở như là bình phong tạo không gian e ấp, vách ngăn
kính bao che bảo vệ nhưng không chia cắt không gian và mang tính ước
lệ...
Trong
nhà ở, vách ngăn đóng một vai trò quyết định tạo nên không gian phong
phú và phong cách riêng cho gia chủ. Do điều kiện kinh tế, văn hoá xã
hội, vách ngăn càng trở nên đặc biệt hữu dụng trong việc thiết kế nhà ở
cho người Việt.
Nói
đến một căn hộ lý tưởng hay căn nhà lý tưởng, cần khẳng định là không
có bất kỳ một căn hộ hay căn nhà lý tưởng chung cho tất cả chủ thể khác
nhau.
Để
có thể thiết kế tạo dựng một căn hộ lý tưởng chúng ta cần nắm rõ những
không gian tối thiểu chung cho nhu cầu ở - các bộ phận cấu thành nên căn
hộ ở gồm: Khối ngủ; Sinh hoạt chung; Phòng làm việc học tập; Phòng ăn,
bếp; Không gian tín ngưỡng; Các khu phụ và vệ sinh; Giao thông gắn kết
các bộ phận với nhau.
 |
Thứ hai, chúng ta cần biết đầy đủ các yếu tố tác động tới việc nghiên cứu thiết kế:
+
Các nhu cầu có thể lượng hoá được. Mỗi chủ thể đều có những nhu cầu
khác nhau về điều kiện sống lý tưởng. Số lượng người sống trong căn hộ,
nhu cầu diện tích sử dụng, có bao nhiêu thế hệ sống chung?
+
Nhu cầu không thể lượng hoá: văn hoá. Để đảm bảo yếu tố văn hoá, người
KTS phải hiểu rõ nghề nghiệp của chủ nhà, các yếu tố cấu thành nên văn
hoá của gia đình ấy. Trong gia đình có bao nhiêu thế hệ, trình độ văn
hoá và tập quán của từng cá thể.
+
Thoả mãn kinh tế: Trên thực tế các căn hộ được thiết kế có diện tích
phổ biến từ khoảng 60 - 110 m2. Với căn hộ phổ biến về diện tích như
vậy, nhất thiết cần sử dụng vách ngăn. Để tạo không gian linh động khác
nhau cho phù hợp với nhu cầu sử dụng và cả kinh tế của gia chủ, cần chọn
được vật liệu vách ngăn phù hợp.
Sẽ
không là lý tưởng nếu vách ngăn chỉ thực hiện một chức năng ngăn chia
không gian mà bỏ qua hàng loạt các chức năng sống khác như: trang trí,
an toàn...
Thực
tế, không có nhiều loại vách ngăn thay thế được một cách hoàn toàn các
đặc tính của vật liệu gạch truyền thống. Xét về đặc tính lý hóa, gạch
nung truyền thống là loại vật liệu có giá thành rẻ, dễ thi công, dễ
trang trí và có độ bền vững với môi trường nóng ẩm cao, có hệ thống cung
cấp rộng khắp, đội ngũ thợ thi công lành nghề đông đảo, độ cứng lớn và
dễ dàng cho việc trang trí, tạo hình theo kiến trúc. Với các vật liệu
còn lại như các loại gạch không nung, vật liệu 3D, tuy có độ bền lý hóa
có thể tương đương, nhưng tương đối phức tạp về mặt thi công, đòi hỏi
thiết bị và công nhân lành nghề, khả năng phổ biến cung cấp vật liệu
công nghệ còn ít, khả năng gia công tạo hình có kém hơn và độ cứng thấp
hơn ảnh hưởng nhiều đến khả năng trang trí như treo, gắn các thiết bị
lên vách.
Với
các loại vật liệu thạch cao, vách gỗ, composite... việc tạo hình là rất
tốt, phù hợp với việc trang trí nội thất do có thể uốn cong, sóng lượn,
nhưng độ bền cơ lý hóa thấp, khả năng chịu tác động của môi trường
không cao, đòi hỏi người sử dụng phải biết giữ gìn, tuổi thọ của kết cấu
kém.
Với
vật liệu ngăn chia bằng kính có ưu điểm về độ sáng bóng, độ trong suốt
cao, rất thích hợp cho các loại vách ngăn chia, nhưng cũng không thể
thay thế 100% vách trong một không gian sống mà gần như chỉ sử dụng cho
vách mặt tiền công trình và một số những mảng ngăn chia nhẹ giữa hai
không gian liền kề.
Như
vậy, vách ngăn nhẹ cho không gian sống thay thế cho các vật liệu gạch
nung truyền thống là xu hướng tất yếu, tuy nhiên tại thời điểm hiện tại,
vách ngăn lý tưởng nhất cho không gian sống có thể là sử dụng tổ hợp
nhiều loại vách ngăn khác nhau trên cơ sở tận dụng ưu điểm đặc tính của
từng chủng loại vật liệu vách ngăn hiện đại.
Các không gian có thể sử dụng vách ngăn một cách hữu dụng
Việc
sử dụng vật liệu hay loại vách ngăn cho các không gian bộ phận liên hệ
với nhau logic, phù hợp cần dựa vào tính chất nhu cầu và công năng sử
dụng trong từng điều kiện cụ thể.
Phòng
ngủ bố mẹ nên sử dụng vách cố định với chức năng khác trong căn hộ để
tạo sự yên tĩnh và riêng biệt. Với những gia chủ trẻ, không gian ngủ
ngăn cách không gian phụ nên sử dụng vách ngăn kính, vẫn đảm bảo không
bị ẩm ướt và mùi. Trường hợp có con nhỏ chưa thể tách không gian riêng
biệt, bố trí để con ngủ cùng phòng tiện cho việc chăm sóc thì nên dùng
vách di động hoặc bình phong để chia không gian nhưng vẫn đảm bảo chăm
sóc được con và che ánh sáng, tạo yên tĩnh cho trẻ.
Không
gian sinh hoạt chung hoặc phòng khách là không gian dành cho tất cả mọi
người nên sử dụng vách ngăn di động để tạo anco - đây là không gian
tương đối phù hợp cho gia đình có người giúp việc. Khi không sử dụng vào
ban ngày, chức năng anco sẽ dẹp bỏ cho chức năng phòng khách và sinh
hoạt chung.
Bếp
là khu vực tạo ra mùi thức ăn rất khó chịu khi sử dụng không gian mở
thông với các không gian chức năng khác trong căn hộ. Mặt khác, với
người á đông phòng ăn và bếp luôn kín đáo với các chủ thể bên ngoài như
là phòng khách. Nếu sử dụng vách ngăn cứng và đóng sẽ tạo cảm giác chật
chội thêm cho căn hộ vốn dĩ đã không rộng rãi. Tốt nhất nên sử dụng vách
ngăn kín và mở khi tiếp cận với không gian tiếp khách. Kín là kín về
mùi và mở là mở rộng trường nhìn để đáp ứng được chức năng không gian đã
nêu trên.
Để
tạo ra không gian tín ngưỡng trong căn hộ là vô cùng phức tạp, nó đòi
hỏi ấm cúng trang nghiêm và kín đáo. Giải pháp tốt nhất cho vấn đề này
là sử dụng bình phong - một loại vách ngăn truyền thống của người Việt.
Ngoài
những chức năng sử dụng đã nêu, vách ngăn còn giảm tải cho kết cấu công
trình, bản thân nó còn mang trong mình những yếu tố của văn hoá nữa.
Tóm
lại để có một căn hộ lý tưởng đòi hỏi KTS tâm huyết, đủ trình độ hiểu
biết về văn hóa xã hội, trình độ thẩm mỹ và thiết kế để đảm bảo tạo dựng
được những căn hộ lý tưởng cho những chủ thể nhất định. Bản thân bài
viết này cũng không phải là lý thuyết lý tưởng cho một căn hộ cụ thể!
